شهر من کاشان است
شهر من اينجا است شهر من
گم نشده بلکه در حنجره گرم کوير پيدا است
شهر من مال من است
پنجره کوه زمين عشق هوا
مال من است
در بلنداي زمين باغي از
خاطرها پيدا است
لاي اين شب بو ها پاي آن
باغ بلند باغي از جنس خدا، روح من اينجا است
شهر من کاشان است
و در اين شهر بلند
روي هر ديواري يادي از
نام خدا پيدا است
و شهر من هم همانند ساير
شهرها همراه با مردمانش به استقبال بهار مي رود، بهار کاشان از راه مي رسد با تمام
زيبايي هايش با کوله باري از شادي و طراوت با حضور تازه شکوفه ها و ترنم چلچله ها.
بهار در کوچه پس کوچه هاي
اين شهر بساط تازگي و سرسبزي اش را پهن
کرده و نويد فردايي را مي دهد که تقويم دوباره از نو آغاز مي شود.
پوشيدن لباس نو، صله رحم،
مهماني دادن، هديه دادن و عيدي گرفتن، نظافت محل زندگي و کار، صلح و آشتي و کنار گذاشتن کدورت ها همه و همه
بخشي از آيين ها و رسوم نوروز است.
شهر من کاشان در ابتداي
هر سال با چيدن سفره هفت سين گذاشتن ماهي سرخ كوچك در تنگ آب در کنار سبزه
هاي نورسته، سنبل سپيد، و افروختن شمع و چراغ که شكوفايي بهاران را صد چندان
مي کند به استقبال نوروز و ميهمانانش مي رود.
مادر بزرگ ها و پدربزرگ
ها هم روشني بخش اين مراسم زيبا همگام با نسيم، نرگس و شمشاد را به خانه هاي خود ميهمان
کرده و از لابه لاي کتاب آسماني هديه نوروزي را با عطر نيلوفر و اقاقيا تقديم به
کودکانشان مي کنند.
نوروز در آرياناي کهن هميشه
و همه زمان مقدس و گرامي بوده بزرگان ادب و فرهنگ آورده اند که مردم در شب نوروز
آتش مي افروختند و دنيا را چراغان ميکردند و بامداد که شبنم بر پاي لاله مي ريخت و
غبار غم را از صفحه سفيد گل نسرين مي شست به يکديگر آب مي پاشيدند و کدورت ها را مي
زدودند و به شکرانه نعمت هاي بهار به همديگر شيريني هديه مي دادند و سال نو را با
شادکامي و خرسندي استقبال مي نمودند.
نوروز درحقيقت جشن
شكرگزاري انسان به پروردگار تواناست و توجه به آيينها و مراسم نوروز ايراني نه
تنها به معناي نفي ارزش هاي معنوي جامعه نيست بلكه احترام به سنت ها و فرهنگ بومي
ايراني است.
لذا مردمان شهر تاريخي و
کويري کاشان هم با گراميداشت آداب و رسوم خاص خود به استقبال بهار مي روند و نوروز را که عموميترين جشن ملي ايرانيان در
سراسر ايران است را با برپايي آداب و رسوم خاص به جشن و سرور و پايکوبي مي
پردازند، حضور قرآن بر سفره سال نو، ديد و بازديد از دوستان و اقوام در نخستين
روزهاي سال نو، و بعضي ديگر از آداب و سنتهاي نوروز برگرفته از فرهنگ غني اسلامي
از جمله آداب و رسوم مردمان اين شهر در نوروز است.
چيدن سفره هفت سين،گذاشتتن
ماهي سرخ كوچك در تنگ آب در کنار سبزه هاي نورسته، سنبل سپيد، گل سرخ و
افروختن شمع و چراغ که شكوفايي بهاران را صد چندان مي کند از جمله اين آيين
هاست.
قلب ها پرشور مي تپند نفس
ها در فضاي بهاري عطرآگين مي شوند و چشم ها مشتاقانه به آب و آيينه، شمع و چراغ خيره
مي گردند دست ها پر اميد روبه قبله آمال، كتابآسماني را گشوده و لب ها آرام دعا
مي کنند تا دل هامان شاد، كشتزارهامان سبز، رودهامان پرآب، باغ هامان پربار و
شهرهامان امن و آباد؛ بخت و رويمان سپيد، و دين و ايمانمان استوارتر باشد.
آيين ملي–مذهبي نووز بين
مردمان سرزمين ياد ها و خاطره ها قرنهاست بر پا مي شود و ما نيز در روزگاري كه
ملت ها به آيين هاي كهن خود مي بالند و آنها را به نمايش مي گذارند ما به اين
آيين مي باليم و سعي بر آن داريم تا با ميزباني شايسته، مقدم ميهمانان نوروزي را
گرامي داريم و روبه قبله آمال، كتابآسماني
را گشوده و دعا مي کنيم تا دلهامان شاد، كشتزارهامان سبز، رودهامان پرآب،
باغهامان پربار و شهرهامان امن و آباد، بخت و رويمان سپيد، و دين و ايمانمان
استوارتر باشد.
کاشان هم با پيروي از اين
آيين کهن قبل از فرا رسيدن سال نو اقداماتي را براي گردشگران و ميهمانان اين شهر
فراهم نموده اند تا گردشگران با خاطري آسوده به اين شهر سفر کنند و ضمن بازديد از
جاذبه هاي توريستي گردشگري ارمغاني از شادي و سرور را با خود به همراه برند.
از جمله جاذبه هاي اين
شهر علاوه بر بناها و خانه هاي تاريخي اين شهر بازار کاشان مربوط به دوره صفويه
است و در کاشان، راسته بازار بزرگ شهر واقع شده و اين اثر در تاريخ ۸ شهريور ۱۲۵۵
با شماره ثبت ۱۲۸۴ بهعنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
کاشان با همان بازار سنتي
کاشان از جمله مهمترين آثار تاريخي و ديدني شهر کاشان است و از اواسط خيابان بابا
افضل تا حدود دروازه دولت ادامه دارد مجموعه بازار کاشان نيز با سامانمندي فضاهاي
معماري و همجواري با راه هاي بازرگاني باستاني، يکي از پر رونق ترين و باشکوه
ترين بازارهاي ايران به شمار مي آيد.
دوران اوج و رواج بازار
کاشان مربوط به زمان صفويه و به خصوص دوران شاه عباس اول است. غالبا سياحان و
جهانگرداني که در عصر صفوي و قاجار، به ايران و به خصوص کاشان سفر مي کردند
همواره عظمت و شکوه بازار کاشان را مورد تمجيد قرار مي دادند.
بازار كاشان كه از حوالي ميدان
كمال الملك تا ميدان تاريخي سنگ (فيض) و از آنجا كه تا بازار مسگرها و ميدان
دروازه دولت ادامه دارد شامل تعداد زيادي بازارچه و گذر بوده و ده ها بناي تاريخي
همچون: مسجد ميدان مير عماد، كاروانسراي مير پنج، زغالي ها، غفار پور، رباط،
بروجردي ها، نراقي ها، تيمچه معروف امين الدوله، در بازار ميانچال، تيمچه بخشي، تيمچه
سيد آقا، تيمچه صباغ، آب انبار بالا بازار، آب انبار درب زنجير، حسينيه سوراخ ريسمان،
مسجد كفش دوزها، مسجد بالا بازار، مسجد طمقاچي ها، و… با اين توضيح كه برخي از
قسمت هاي بازار به اصنافي خاص اختصاص داشته و با نام همان صنف شناخته مي شود. از
جمله بازار مسگرها، رنگرزها، كفش دوزها، ريسمان فروش ها، ضرابخانه، زرگرها،
بزازها، خياط ها و… وجود چهار سوق ميانچال و راسته هاي فرعي يا بازارچههاي کفاشها،
بزازها، ريسمانچيها و بازار ملک بر شکوه و جلال اين بازار کاشان ميافزايد.
تيمچه امين الدوله کاشان
تيمچه امين الدوله يكي از
جالب ترين بناهاي داخلي بازار مي باشد كه توسط فرخ خان غفاري (امين الدوله) ساخته
شد و معماري آن از سال 1280 الي 1285 توسط استاد علي مريم صورت گرفت. واژه “تيم”
به معني کاروانسرا بوده است تيمچه به معني تيم کوچک يا کاروانسراي کوچک بوده است.
اما در دوره معاصر به کاروانسراها يا سراهاي کوچک و سرپوشيده، تيمچه مي گويند
مانند تيمچه امين الدوله در کاشان. اين خصوصيت کالبدي تيمچهها، يعني سرپوشيده
بودن آنها، فضاي مناسبي براي عرضه کالاهاي گرانبها مانند فرش، دور از آسيب باد و
باران و آفتاب پديد مي آورد. به همين سبب فضاي تيمچهها، غالبا نسبت به
کاروانسراها از لحاظ اقتصادي گران تر بوده و براي عرضه اجناس ارزان قيمت استفاده
نمي شده است.
قدمت اصلي بازار کاشان
مربوط به دوران آل بويه و پس از آن سلجوقي است اما دوران رونق آن مربوط به زمان
صفويه به ويژه شاه عباس صفوي است. مجموعه بازار بزرگ كاشان كه در سال 1355 به
شماره 1284 در شمار آثار ملي به ثبت رسيده است.
خانه عامريها
اين مجموعه تاريخي يکي از
بزرگترين خانه هاي تاريخي دوران است و در عهد قاجار هم بناهايي به آن افزوده شده است. اين بناي زيبا و
ديدني داراي 80 اتاق و هفت حياط است که قديمي ترين آن حياط بيروني و اندروني است.
خانه عامريها ، داراي بلند ترين بادگير بين باد گيرهاي خانه هاي تاريخي کاشان است.
خانه تاريخي بروجرديها
اين خانه درمحله سلطان اميراحمد
در محور توريستي گردشگري کاشان و توسط بازرگاني به نام حاج سيد حسن نطنزي در حوالي
سال 1275 قمري دردوره قاجاريه ساخته شده چون صاحب خانه مال التجاره از بروجرد وارد
مي کرده، لذا به حاج آقا حسن بروجردي مشهور شده و خانه اي هم که متعلق به وي بوده
به خانه بروجردي نامگذاري شده است.
اين خانه شامل دو قسمت بيروني
و اندروني است و محلي که اکنون در معرض ديد عموم است قسمت بيروني اين خانه است
درداخل حياط يک حوض بزرگ و باغچه هاي وسيع دراطراف آن قراردارد.
خانه تاريخي طباطبايي
اين خانه در نزديکي خانه
تاريخي بروجرديها و توسط حاج سيد جعفر طباطبايي نطنزي درجوار بقعه مبارکه امامزاده
سلطان امير احمد (ع) است. اين خانه در زميني به مساحت چهارهزار و 730 مترمربع و در
حدود سال 1250 قمري با مهارت و هنرمندي معمار معروف کاشاني استاد علي مريم احداث
شده است
اين بناي زيبا داري چهارصحن و حياط است که حياط مرکزي آن
متعلق به قسمت بيروني و دو حياط متعلق به اندروني و يک حياط متعلق به خدمه بوده
است.
قسمت اندروني آن خانه
شامل اتاق پنج دري ساده در مرکز و دو حياط در دو طرف آن و داراي سرداب هايي که
بادگيرها هوا را در آن جريان مي دهند،است.خانه طباطبايي داراي پنج درورودي مي
باشد که ورودي اصلي به دو ورودي اندروني و بيروني در قسمت هشتي تقسيم مي گردد. علت
پيچ و خم هاي راهروهاي ورودي جهت شکستن اختلاف ارتفاع و نداشتن ديد مستقيم است.
مجموعه خانه هاي تاريخي
عباسيان
اين مجموعه در سال 1252
هجري قمري به وسيله مرحوم حاج محمد ابراهيم، يکي از تجار خوشنام کاشان ساخته شده
که از لحاظ طرح معماري و تزئينات و استفاده از فضاها وحجم هاي موجود در آن بسيار
غني و از نظر معماري سنتي در نوع خود منحصر به فرد است.
خانه تاريخي عباسيان
اين مجموعه مشتمل برپنج حياط
و گودال باغچه بوده است که پس از فوت مالک اوليه به مرورازهم تفکيک و به صورت پنج
باب خانه مستقل از هم درآمد است.
خانه تاريخي آل ياسين
اين خانه در خيابان امام
خميني کاشان واقع و متعلق به مرحوم حاج سيد محمد تقي پشت مشهدي است که در زمان
محمد شاه قاجار ساخته شده است.
خانه تاريخي احسان
اين خانه در محله درب باغ
، از قديمي ترين محله هاي شهر کاشان واقع شده است. مالک خانه ، حاج ميرزا آقا
احسان از تجار و ملاکين معروف کاشان و انساني خير و نيکوکار بوده است . آب انبار و
حمامي نيز در محل ( سر کوچه و در محله درب با ) توسط وي ساخته شده و به نامش
خوانده مي شود.
خانه تاريخي احسان داراي
تزئينات خاص و زيباي معماري مثل گچ بري و آيينه کاري بوده و به خاطر شکل معماري و
قوس ها و نما سازي هاي زيباي جداره هاي آن، جلوه و زيبايي خاصي پيدا کرده است.
خانه تاريخي نقلي
خانه نقلي کاشان در
زمان قاجاريه داراي دو بادگير، حوض کوچک،
اتاقهاي دو دري ، سه دري و تک دري ، سرداب ، ايوان زيبا ، مطبخ ، دو حياط اندروني
و بيروني، دو در به کوچه است که همه نشان از آن دارند که با حفظ معماري بومي يک
اثر ارزشمند خلق شده است. خانه نقلي در پشت مسجد آقا بزرگ و در زير گذر آب انبار
خان واقع شده است.
خانه تاريخي تاج:
اين خانه در محور گردشگري
خيابان علوي کاشان وا قع شده، خانه تاريخي تاج که اکنون با عنوان خانه هنرمندان از
آن کاربري فرهنگي مي شود از معماري ارزشمندي برخوردار بوده و نمونه خانه هاي عام
مردم کاشان درآن دوره است.
معاون برنامه ريزي و
هماهنگي شهرداري کاشان هم در خصوص گردشگري در شهر کاشان و وظايف مديريت شهري به ويژه در ايام نوروز گفت:
اهداف مديران ارشد شهري در راستاي توسعه همه جانبه و پايدار شهر ضرورتا، شناسايي
محورهاي توسعه شهرو همچنين داشتن برنامه عملياتي به منظور اجراي برنامه هاي اصولي
براي رسيدن به اهداف پيش بيني شده است.
محسن فخري گفت: توجه
به اسناد بالا دستي، ارائه خدمات مرتبط با
حوزه گردشگري از اولويت هاي توسعه شهري و يکي از راهکارهاي مهم در خصوص تحول و رشد
اقتصاد شهري است.
به گفته وي، درچشم اندازي
که براي شهروندان در افق 1410 تدوين شده است، دارالمومنين کاشان شهري است پايدار
در مصارف منابع طبيعي، تاب آور در برابر بحران ها، زيست پذير، سالم و جذاب براي
شهرونداني دانا، قانون مدار، مسئوليت پذير، آگاه و با نشاط، همراه با مشارکت حداکثري
شهروندان و توانا در توليد علم و فناوري پيشرفته که اقتصاد دانش بنيانش مبتني بر
توسعه خدمات گردشگري است. به همين دليل مديريت
شهري خلاق بر هوشمند سازي ارائه خدمات به مردم و گردشگران تاکيد داشته و
رمز موفقيت شهرداري به عنوان بزرگترين متولي حوزه مديريت شهري، تلاش
در ايجاد زير ساخت هاي نرم افزاري و سخت
افزاري تبديل کاشان از يک مقصد ميان راهي به يک مقصد نهايي و در نتيجه افزايش سقف
زماني ماندگاري گردشگران منطقه فرهنگي کاشان دارد.