یک‌شنبه 16 آبان 1387 - 44 : 23

نویسنده : محمد ملک آبادی

کد خبر : 1234

11377 بازدید

  فیض ماندگار

فيلسوف الهي و فقيه نامي ملامحسن فيض كاشاني در شمار بزرگ ترين فقها ، حكما، مفسران ، مصنفان و صاحب نظران اسلامي  است .
وي در همان عصر خويش چنين بوده و همه او را فقيهي نامدار و حكيمي برجسته و محدثي پركارو مفسري صاحب نظر مي دانسته و از بحاظ ملكات تفساني و خصال معنوي و دوري از تعلقات دنيايي و مادي ، وي را از مردان كم نظير و يكي از مفاخر جهان تشيع و عالم اسلامي شمرده اند .
از آن موقع تا كنون نيز دانشمندان ما او را بدين اوصاف برجسته و كمالات شايسته و مراتب فضل و دانش شناخته و شناسانده اند . او در عصري مي زيسته كه با وجود شخصيتهاي بزرگ علمي و اسلامي امثال علامه نامي ملامحمد تقي مجلسي اول و فرزند نابغه اش ملامحمد باقر مجلسي دوم مولف " بحارالانوتر" و غيره كه همه از فقها و محدثين يا حكماو مراجع شيعه در شهرهاي ايران بوده اند "فيض" جايگاه خود را در علم و فضل و انبوه تاليف و تصنيف حفظ كرد و غير از علامه مجلسي شهرت وي از همه بيشتر بود تا امروز هم اين پايگاه او محفوظ مانده است .
ملامحسن فيض در سال 1007 هجري قمري دركاشان متولد شد .او را محمد ناميدند ولي محسن خوانده مي شد و پس از يك عمر نسبتا" طولاني و خدمات ارزنده علمي و ديني كه بايد بيشتر روي انبوه تاليفات او تكيه نمود ، سرانجام به سال 1091 هجري قمري در شهر كاشان فوت نمود و سنگ قبر وي ، تنها اثر مربوط به دوره صفوي است كه در مدفن او باقي مانده است . پدرش نيز از علماي با نفوذ و سرشناس ، با فضلي بسيار بوده است .
علامه فيض دانشمند بلند آوازه اواخر عصر صفوي و نويسنده متفكر و حكيم فقيه ، محدث مشهور قرن يازدهم هجري ، در شهر قم نشو و نمو يافت و در همانجا مقدمات علوم را آموخت و سپس براي فراگيري علم حديث روانه شيراز شد و با شركت در درس عالم بزرگوارسيد ماجد بحريني به تكميل عاوم شرعي همت گماشت .
فيض همچنين در شيراز نزد فيلسوف بزرگ و حكيم مشهور صدرالدين شيرازي معروف به ملاصدرا علوم عقلي را فراگرفت و به افتخار دامادي او نايل گرديد و از اساتيد ديگري نيز بهره ها برد و به اجازات علمي افتخار يافت .
فيض در سايه هوش سرشار و نبوغ فراوان و استعداد خدادادش در علوم و فنون عقلي و نقلي ، اصول و مباني شرعي به مقامات عالي رسيد و در همه آنها مهارت كامل به هم رسانيد  و سپس به وطن خويش كاشان مراجعت و به درس و بحث تاليف علوم و فنون كه اندوخته بود اشتغال ورزيد .
يكي از امتيازات زندگي اين دانشمند توفيقي است كه او مانند هم عصرش علامه مجلسي در تاليف و تصنيف و نشر آثار پرارج فكري و قلمي يافت و نام او را برزبان خاص و عام جاري ساخت . فيض در تمام رشته هاي علمي از معقول ، منقول ، فروع ، اصول ، شعر ، ادب و اخلاق كتاب دارد . محدث نامي سيد نعمت اله جزايري در كتاب "مقامات" تاليفات فبض را بالغ بر 200 جلد دانسته است .
فيض بخشي از سالهاي زندگي خويش را در قمصر كاشان سپري نمود . در يكي از سالها شاه عباس دوم وارد قمصر مي شود و چون از زندگي زاهدانه فيض آگاه مي گردد از وي مي خواهد كه خانه مجللي در خورشان او برايش بنا كند ولي فيض نمي پذيرد .
شاه عباس مي گويد : خانه اي براي خود بنا مي كنم و چون خانه به اتمام مي رسد آن را بر نام "علم الهدي" فرزند نوجوان فيض قباله كرده و به وي مي بخشد كه به وسيله او به پدر عاليقدرش برسد . ولي فيض پسررا سخت مورد توبيخ قرارداده و هرگز قدم به آن خانه كه قسمتي از آن تاكنون باقي است نمي گذارد .
فيض دانشمندي پركارو مردي گوشه گير بوده و از آميزش با خلق پرهيز داشته كه اگر چنين نبود نمي توانست آن همه سرگرم عبادت و مطالعه باشد و 200 جلد كتاب در رشته هاي گوناگون بنويسد و از جمله فقط در فنون شعر 5 ديوان داشته است .
انزوا طلبي فبض به اين معني نبوده كه اعمال اجتماعي ، اسلامي و مراسم مذهبي و شعاير ديني از قبيل نماز جمعه و جماعت و نماز عيدها از وي فوت شود و كساني را كه از اين اجتماعات ديني دوري مي كردند سخت مورد نكوهش قرار مي داد . فيض در اواخر عمر خود كه خسته و ناتوان شده بود يك آرزو داشت و آن فيض زيارت امام غايب بود كه اين همه در فراق او سوخت و مي ساخت .
... كنابها و رساله ها نوشتم ولي هيچ يك از علوم را دوايي براي دردم و آبي براي عطشم نيافتم و به سوي خدا فرارو انابه كردم تا خداوند مرا از طريق تعمق در قرآن و حديث هدايت نمود "ملامحسن فيض كاشاني "
هرچند پير وخسته دل و ناتوان شدم / هرگه كه ياد روي تو كردم ، جوان شدم
روزي بود به فيض بگويد امام عصر (عج)/ خوش باش من به عفو گناهت ضمان شدم
بيا تا مونس هم ، يارهم ، عمخوار هم باشيم / انيس جان هم ، فرسوده بيمار هم باشيم
شب آيد ، شمع هم گرديم و بهر يكديگر سوزيم / شود چون روز ، دست و پاي هم در كار هم باشيم
دواي هم ، شفاي هم ، براي هم ، فداي هم / دل هم ، جان هم ، جانان هم ، دلدار هم باشيم
به هم يك تن شويم و يك ره و يكرنگ و يك پيشه / سري در كار هم آريم و دوش بار هم باشيم
جدايي را نباشد زهره اي تا در ميان آيد / به هم آريم سربرگزد هم ، پرگارهم باشيم
غم هم شادي هم ، دين هم دنياي هم گرديم / بلاي يكديگر را چاره و ناچار هم باشيم