حضرت آیت الله نمازی نماینده محترم ولی فقیه در شهرستان کاشان - دیروز - یکشنبه 16 شهریور در دیدار خادمان حضرت علی بن موسی الرضا (ع) و همچنین اعضای مؤسسه خادمین امام رضا (ع) شهرستان کاشان بر پرهیز از برخی بدعتها در برپایی مراسم مذهبی تاکید کردند .
به نظر می رسد انذار و توصیه حضرت آیت الله نمازی به ساخت ماکت ضریح مضجع شریف حضرت علی بن موسی الرضا
(ع) و ماکت سقاخانه بارگاه آن حضرت در « نمایشگاه آه و آهو » کاشان بی ارتباط نباشد .
ساخت ماکت اماکن مقدس مذهبی در منطقه کاشان تازگی ندارد و چند سالی است در شهر کاشان و شهرهای اطراف ، ماکتهایی در ابعاد بزرگ از قبور ائمه اطهار (ع) یا وقایع تاریخی اسلام و حتی کعبه مقدس ساخته و در مناسبت های مذهبی به ویژه در ماه محرم به نمایش گذاشته می شود و در مدتی معین ، مردم و علاقمندان به دیدن این ماکت ها دعوت می شوند و مردم هم از دیدن این ماکتها استقبال شایان توجهی می کنند .
در دیانت و اخلاص و نیت پاک و زلال و عشق و علاقه سازندگان این ماکتها به خداوند تبارک و تعالی و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) هیچ تردیدی نیست و آنان با زحمت و مشقت فراوان و با هزینه های گزاف و بی هیچ چشمداشتی این ماکتها را می سازند و برای نمایش در موعد مقرر آماده می کنند تا با آن شعائر الهی و یاد خدا و معارف و زندگی اهل بیت (ع) را برای نسل جوان زنده نگه دارند و آن را ترویج دهند و صد البته دلیلی هم بر حرام بودن کار و زحمت آنان وجود ندارد .
همه ما سراغ داریم از دوران دفاع مقدس تاکنون برخی خانواده های عزیز رزمندگان جاویدالاثر ، بر سر قبری خالی که حکم ماکت دارد می نشیند و به یاد فرزندشان آن قبر خالی را زیارت می کنند تا خاطرشان تسلی یابد ؛ به یقین آحاد مردم و شیفتگان اهل بیت (ع) هم با دیدن ماکت مشاهد شریفه و قبور معصومین (ع) یا ماکت کعبه ، حالشان خوش و اشکشان جاری می شود و به نوعی زیارت از راه دور نصیبشان می شود .
بنابر این در این یادداشت لازم است از زحمات و تلاش های شبانه روزی عزیزانی که با ساخت و نمایش ماکت اماکن مذهبی ، دلهای مؤمنان را برای آنی و لحظه ای متحول می کنند ، سپاسگزاری و قدردانی و اجرشان را از خداوند متعال طلب کنیم .
اما باید گفت آنچه در اینخصوص باعث نگرانی برخی صاحب نظران و علما و فقهای محترم شده این است که مبادا با شبیه سازی اماکن متبرکه به ساحت مقدس این اماکن یا شخصیت های مورد احترام ، وهنی صورت بگیرد و به باورها و اعتقادات مذهبی بی حرمتی شود .
در این خصوص 2 نگرانی وجود دارد که در این یادداشت به آن اشاره می کنیم :
اول : ممکن است در ساخت ماکت اماکن مذهبی مسلمانان یا وقایع تاریخی اسلام به کیفیت ، کمیت و ظرایف آن بنا یا واقعه یا شخصیت تاریخی توجه دقیقی نشود و بینندگان آگاه و مطلع در قیاس اصل با نمونه بدل ، دچار دوگانگی و ابهام شوند .
یا این که آن ماکت در مکانی برپا و مستقر شده باشد که آن محیط و زمین در روزهای عادی سال ، محل مناسب و محترمی نیست بطور مثال ماکت مکان مقدسی در محلی به نمایش درآید که آن محل در مواقع عادی محل انباشت پسماند و زباله است !
دوم : نوع واکنش بینندگان در لحظه دیدن ماکت اماکن مذهبی و وقایع تاریخی اسلام است .
هر چقدر ماکت ها به اصل خود شبیه تر باشد و در ابعاد اصلی ساخته شود برای بیننده جذابتر خواهد بود و بیینده ارتباط بیشتری با آن ماکت برقرار خواهد کرد .
جذابیت ماکت اماکن مذهبی مورد احترام شیعیان باعث خواهد شد برخی از سر شوق در کنار این ماکت به راز و نیاز یا مناجات و دعا مشغول شوند و حتی نذر و هدیه ای را هم اهدا نمایند یا آن که برای گرفتن نوشیدنی و خوراکی محل استقرار این ماکت به عنوان تبرک ، استقبال کنند . همه این عشق و شور قابل ستایش و ارزشمند است و امثال حقیر هرگز نمی توانیم به این شور وصف ناشدنی و به این حس و حال معنوی خدشه ای وارد کنیم ولی :
دشمنان دین اسلام ، فرقه هایی که خود سردمدار ارایه اسلام انحرافی هستند ، بی دینان و بهانه جویان و کسانی که قطره ای از چشمه جوشان حب اسلام و اهل بیت (ع) را نچشیده اند ، ابراز احساسات پاک مردم به این تمثال ها و ماکتها را دستاویزی برای ضربه زدن به دین مبین اسلام و به ویژه مذهب تشیع قرار می دهند و با نشان دادن تصاویر استقبال مردم از این ماکتها در شبکه های تلویزیونی و وب سایتهای خود ، آن را به عنوان مدرکی برای انحراف شیعیان القا و با آن شیعیان را مشرک و بدعت گذار معرفی می کنند .
همین بهانه جویی ها باعث گردید در محرم سال 1391 حین انتقال ضریح حضرت سیدالشهدا (ع) در مسیر شهرهای ایران به عراق طی اطلاعیه ای به مردم اعلام شود هیچ وجهی تحت عنوان نذورات و هدایا از آنان دریافت نخواهد شد .
یا بر اساس همین حساسیت ها ، فروردین امسال ماکت کعبه که سالها نماد خیابان چهارمردان قم بود از آن محل برچیده شد.
بنابر این لازم است عزیزانی که در این خصوص فعالیت می کنند حساسیت های جهان اسلام را در نظر بگیرند و ناخواسته بهانه ای دست دشمنان اسلام و فتنه گران مذهبی ندهند که خسارت آن دامن شیعیان را بگیرد ، ضمن آن که مراقب اعتقادات دینی و مذهبی که سرمایه های هویتی مردم این مرز و بوم است باشند تا خدای نکرده برخی نوآوری ها و خلاقیت ها ، خللی در آموزه های مذهبی مردم ایجاد نکند و از همه مهمتر شبیه سازی های ناصحیح ، وهن و بی حرمتی اماکن مقدس مذهبی و وقایع تاریخی اسلام را در پی نداشته باشد .
اولاً همه تلاش کنیم حتی الامکان از ساخت ماکت اماکن مذهبی در ابعاد اصلی و بزرگ پرهیز کنیم تا نستجیربالله گفته نشود « طواف کعبه در میدان جهاد کاشان » یا « شعبه دوم ... در کاشان »
ماکت اگر مینیاتوری و در حد یک پیشخوان زیرشیشه ای ساخته شود حساسیت برانگیز نیست .
ثانیاً برای نمایش جلوه ها و آرایه های اماکن مقدس و مذهبی ، نمایش تصویر حقیقی آن در قالب عکس و فیلم بهتر از ماکت حجمی سه بعدی است ، سیستم ویدئومپینگ تجربه هنری جدید و متفاوتی است برای عرضه مفاهیم دینی و ارزشی و انقلابی . این تکنیک ترکیبی از نور و صدا و تصویر و موسیقی است که تصاویر سوژه را بصورت سه بعدی بر روی سطحی معین ، هماهنگ با نور و صدا و موسیقی در مدت زمان کوتاهی به شیوه ای متفاوت نمایش می دهد به گونه ای که حس متفاوتی را برای مخاطب به جا می گذارد ؛ این تکنیک می تواند جایگزین پدیده ماکت سازی اماکن مذهبی در کاشان و حومه شود .
نکته آخر : چند سال پیش خبری - که بعدا تکذیب شد - در وب سایتها منتشر شد که چین شهری را شبیه کاشان ساخته است ، هر کاشانی به محض این که این خبر را شنید تعجب کرد و اولین سئوالی که در ذهن ها نقش بست این بود آیا چینی ها می توانند مسجد آقابزرگ و مدرسه امام خمینی و تیمچه امین الدوله و دهها اثر تاریخی دیگر این شهر را با آن ظرایف و هنرهای متنوع و آرایه ها و تزئینات معماری بسازند ؟! و پاسخ دادیم هرگز گرچه این خبر صحت نداشت ولی ما کاشانی ها شنیدن این خبر را هم برنتافتیم و گفتیم « کاشان ما بدل ندارد و نخواهد داشت » پس به همان میزان که به یگانگی شهر خود تعصب داریم بیشتر از آن را برای اماکن مقدس مذهبی مسلمانان داشته باشیم و از « ساختن ماکت اماکن مذهبی » پرهیز کنیم .