Kashan Payam | پیام كاشان

صفحه اصلی \| درباره ما \| ارتباط با ما \| تبـلیـغات

رهبر معظم انقلاب اسلامی سال 1403 را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کرد

تصویر منتخب

پیوندها

شهرداري هاي اقليم بزرگ کاشان

دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي کاشان

روستاهاي منطقه کاشان

صفحات ورزشي كاشان

صفحات اخبار اقليم بزرگ كاشان

مراکز ، دفاتر و کانونهاي غيردولتي کاشان

پایگاههای اطلاع رسانی

جستجوگرها

خبرگزاری های داخلی

دوستان پورتال خبري کاشان

مراکز ، دفاتر و ادارات دولتی کاشان

مشروح خبر

سه‌شنبه 1 تیر 1389 - 59 : 10

نویسنده : محمد ملک آبادی

کد خبر : 3176

807 بازدید

جشن های کهن آغاز تابستان
دیدار تولد خورشید در چارتاقی نیاسر كاشان ( همراه با گزارش تصويري)

امسال نیز همچون سالهای گذشته ، مراسم دیدار تولد خورشید انقلاب تابستانی در چارتاقی نیاسر و پاسداشت آئین های کهن آغاز تابستانی با حضور دوستاران اختر باستان شناسی ایرانی و دیگر علاقه مندان در بامداد روز سه شنبه اول تیرماه برگزارشد.

خورشید در حرکت سالیانه خود از دید ناظر زمینی ، در آغاز تابستان به بالاترین نقطه طلوع و غروب خود می رسد که به اندازه 5/23 درجه از نقطه اعتدالین فاصله می گیرد. در این هنگام خورشید از بالاترین جایگاه طلوع خود در افق شمال خاوری بر می دمد و در بالاترین جایگاه غروبگاهی خود در افق شمال باختری فرو می رود . حرکت روزانه خورشید در آسمان نیز در این هنگام به بالاترین خط سیر خود باز می رسد که بیش از دیگر روزهای سال به قطب آسمانی نزدیک شده و در نتیجه بلندترین روز سال و کوتاهترین شب سال را پدید می آورد . در این روز و در لحظه ظهر خورشیدی ، زاویه میان خورشید و افق جنوبی بیشتر از هر روز دیگر است و آفتاب در این روز به کمال و اوج سالیانه خود دست می یابد.
این هنگام برای مردمان باستان که دلبستگی فراوانی به پدیده های کیهانی داشته و چنین پدیده هایی را در زندگی روزمره ، آئین ها و باورداشت های خود دخالت می داده اند ،اهمیت بسیار داشته است و آئین ها و جشن های پرشماری را در این هنگام بر پا می داشته اند هر چند که امروزه بسیاری از این سنتهای کهن به فراموشی سپرده شده است اما برخی از آنها علاوه بر ثبت در تاریخ نامه ها و دیگر منابع مکتوب تا به امروز نیز در میان مردمان باز مانده اند که به برخی از آنها اشاره می شود.
نام ماه خرداد در اوستایی (هئوروتات )به معنای رسائی و کمال و پرگی که در (گات ها)ی زرتشت نیز به کار رفته است ، به احتمال از همین پدیده برگرفته شده است .چرا که خورشید درپایان این ماه به کمال و اوج خود می رسد و مسیرش طولانی تر و پایگاهش فرازمند تر می شود. دیگر اینکه آغاز تابستان در(گاه شماری گاهنباری)(کهن ترین گاه شماری شناخته شده ایرانی)آغاز سال نو نیز بوده است که این شیوه آغاز سال هنوز تا اندازه ای در گاه شماری طبری باز مانده است. در گاه شماری گاهنباری طول سال به 4 فصل و چهار نیم فصل بخش می شده است که همچنان در تقویم زراعی روستائیان و کشاورزان ایرانی برقرار و متداول است.
برخی از بازماندگان آئین های آغاز تابستان که ظاهراً بسیار فراوان بوده اند عبارتند از: جشن های اول تووستونی(تابستانی) که در فراهان ، اراک، محلات، و بسیاری از نواحی دیگر ایران همراه با گردهمائی و مراسم آبپاشی در صحرا برگزار می شود.
دوم جشن ناشناخته و فراموش شده ای به نام (جشن نیلوفر)در ششم تیر ماه که ابو ریحان بیرونی در کتاب گرانقدر آثار الباقیه از آن یاد کرده و ممکن است با شکوفا شدن گلهای نیلوفر در آغاز تابستان در پیوند باشد. سوم آئین (پرسه) زرتشتیان در نخستین روز تیرماه که ظاهراً بازمانده آئین گرامیداشت در گذشتگان در آغاز سال نوی گاهنباری است.
چهارم جشن (عیدماه ) در میان مردمان سواد کوه و برخی دیگر از نواحی کوهستانی مازندران در بیست و نهم خردادماه که با دیدار تولد خورشید در چارتاقی نیاسر كاشان

آتش افروزی بربلندی ها و سرود و شادی برگزار می شود.
پنجم آئین(گوجه عروس) یا (گل عروس) در خراسان و افغانستان باختری و اهدای میوه های نورسیده آرد و نبات به نوعروسان.
اما از سوی دیگر لازمه تشخیص هنگام فرا رسیدن آغاز تابستان و انقلاب تابستانی در دوران باستان شاخصی برای اندازه گیری آن است . این شاخص ها همانا تقویم های آفتابی است که این نگارنده در نوشتارهای گوناگون به آنها اشاره کرده و یکی از آنها تقویم های آفتابی چارتاقی مانند و بویژه چارتاقی نیاسر در غرب کاشان است.
در همه چارتاقی های ایران ، نسبت خاصی میان پهنای پایه ها به طول هر ضلع آن وجود دارد که در نتیجه آن زاویه تشکیل شده میان خط دیده هایی که از میان پایه های داخلی بنا می گذرد با تغییرات میل خورشید در طول سال برابر است و می توانسته اند با چنین ویژگی جالبی ، هنگام های مفروض سالیانه را تشخیص داده استخراج کنند.
در چارتاقی نیاسر کاشان نیز سازوکاری اندیشیده و ساخته شده است که چند هنگام سالیانه را بتوان با دیدار طلوع خورشید از میان روزنه های تشکیل شده در میان اضلاع داخلی پایه های بنا تشخیص داد. این چارتاقی تنها نمونه سالم باقی مانده از میان ده ها چارتاقی ایران است که پس از حدود دو هزار سال ، همچنین کاربری تقویمی و رصدی خود را تا به امروز حفظ کرده است و می توان از جمله در آغاز تابستان به مشاهده طلوع خورشید از میان روزنه ویژه آن پرداخت . در بسیاری از تقوم های آفتابی دیگر که این نگارنده آنها را معرفی کرده است این امکان تنها با دیدار سایه های خورشید بامدادی فرا دست می آید اما در چارتاقی نیاسر علاوه بر سنجش دقیق زمان از طریق سایه های ایجاد شده در میان پایه های چند گانه داخلی بنا که در حکم یک آفتاب سنج دقیق هستند می توان قرص خورشید را نیز از روزنه ویژه ای که رو به سوی محل طلوع خورشید در انقلاب تابستانی دارد ، تماشا کرد.بر آمدن باشکوه خورشید از این روزنه ، علاوه بر اثبات انجام محاسبات نجومی در ساخت این بنا ،ما را به یاد روزگارانی می اندازد که به گمان در چنین هنگامی آئینهای ویژه در آنجا برگزار می شده است گردهائی هایی که گویا با آئین نیایش زروانی که ریشه ای ژرف با خورشید و پدیده های کیهانی داشته در پیوند بوده است. در نزدیکی چارتاقی نیاسر نمونه ای از یک ساعت آفتابی کهن نیز وجود داشته است که متاسفانه در سالیان اخیر منهدم شده است این ساعت همراه با چارتاقی مجموعه ای کامل از ابزارهای زمان سنجی را فراهم کرده بوده اند.

http://knp.ir/Index.asp?sysid=15&id=55گزارش تصويري كيليك كنيد

برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی پورتال خبری کاشان اینجا کلیک کنید.