سه‌شنبه 14 شهریور 1391 - 34 : 7

نویسنده : پورتال خبری کاشان م . م

کد خبر : 7586

11170 بازدید

  مقالـــــــــه
نباید زیر سووال برد باید آگاه کرد

پورتال خبری کاشان ... نگاهی آزاد به مطالب چند هفته پیش آقایان محمد قاسم زاده و محمود شریفی در خصوص برگزاری برخی مراسم نوپدید مذهبی در کاشان

حسین قطنی باف  -  ماه پیش مقاله ای با عنوان « باید زیر سئوال برد » در « بیرق » نشریه هیئت فرهنگی عشاق الحسن کاشان منتشر شد که واکنش های زیادی را در پی داشت .
نویسنده این مطلب آقای محمد قاسم زاده با قلم و بیان خود از برخی افراد و گروهها که در شهر کاشان برخی روزهای سال را  به مناسبت هایی تحت عنوان اربعین شهادت امیرالمؤمنین (ع) ، اربعین وفات حضرت زینب (س) ،  سالروز ولادت حضرت رقیه (س) ، سالروز ولادت حضرت قاسم (ع) ، دهه محسنیه ، وفات بانو رباب (س)  و ... مراسم برگزار می کنند انتقاد کرده و آن را تاریخ سازی و بدعت و نوآوری در برپایی مناسبت های مذهبی دانسته بود .
یک هفته پس از انتشار این مقاله ، آقای محمود شریفی یکی از مداحان اهل بیت در کاشان دست به قلم شد و در پاسخ به مقاله محمد قاسم زاده ، نقدی نوشت و در آن نقد با تشریح معنای بدعت در دین اسلام ،  مجالس جشن و سوگواری در سالروز شهادت یا ولادت خاندان عصمت و طهارت (ع) را تعظیم شعائر الله و سنت حسنه عنوان کرد و تعبیر بدعت برای این گونه مجالس را رد کرد .
از فحوای این دو مطلب می توان یقین کرد که آقای قاسم زاده و آقای شریفی هر دو دغدغه دین و مذهب دارند و از سر خیرخواهی مطالبی را هر چند کوتاه و اجمالی بیان داشته اند ولی با کمال تاسف عده ای به جای نقد و نظر سازنده و تکمیل بحث و شبه زدایی این موضوع ، بدگویی علیه این دو عزیز را برگزیده بودند .  
بنده با احترام به این گرامیان ، درصدد تایید یا رد یادداشت این دو عزیز نیستم و به نظرم  اگر هر دو بزرگوار جامع تر و کامل تر و مستندتر این بحث را برای حق جویان هدایت می کردند بهتر بود ، چرا که دشمنان شیعه به ویژه معاندان نظام جمهوری اسلامی امیدشان به این اختلافات مذهبی است و همیشه سعی می کنند با شبهه افکنی و ایجاد اختلافات مذهبی بین شیعیان و همچنین بین برادران شیعه و سنی به اهداف پلید خود برسند  ، بر همین اساس رواج و بیان مسائل شبهه آفرین و چالش برانگیزی را که به درستی برای مردم و جوانان تبیین نشود بهترین ابزار برای ایجاد اختلافات مذهبی می دانند ، بنابر این کسانی که به اهل بیت (ع) عشق و ارادت می ورزند باید با پرهیز از اختلافات و بگومگوهای بیهوده به این خطر جدی که متوجه امت اسلام به ویژه شیعیان است توجه خاص داشته باشند .
با نگاه به این دو نوشته باید گفت : توسل به حضرت خاتم الانبیا (ص) و ائمه معصوم (ع) و ذریه ایشان همیشه برای شیعیان مایه برکت و عاقبت به خیری و موهبت و افتخاری بس بزرگ و ارزشمند بوده است و هنوز در شهر ما کاشان ، مجالس روضه ای که برای اباعبدالله الحسین (ع) بصورت هفتگی یا ماهانه در خانه ها و تکایا برپا می شود ، مداحان اهل بیت به درخواست صاحب مجلس ، علاوه بر روضه امام حسین (ع) ، روضه های دیگری از سایر معصومین (ع) و همچنین اولاد الحسین (ع) و اصحاب الحسین (ع) می خوانند که روضه ام البنین (س) روضه بانو رباب (س) ، روضه حضرت قاسم (ع) و طفلان مسلم (ع) و ...  از آن جمله است بنابر این هیچ کس مخالف بزرگداشت گرفتن و توسل جستن به غیرمعصوم و خاندان اهل بیت (ع) نیست ولی آنچه روشن و هویدا و آشکار است این است که در شهر ما کاشان برخی دسته ها و گروههای نوپای مذهبی در برپایی مراسم مذهبی به ویژه سوگواری و عزاداری آل الله در برنامه های خود راه افراط یا تفریط را پیش گرفته اند  ،  این گروهها گاه برخی مناسبت ها را دلخواهانه برجسته سازی و گاه درخصوص گرامیداشت برخی مناسبت های مذهبی مندرج در تقویم رسمی کشور ، کم کاری و بی اعتنایی می کنند و حتی برخی مراسم این دسته ها و گروهها  با برخی موالید و ایام سرور ائمه تلاقی پیدا می کند مثل ایام محسنیه در آغاز ماه ربیع الاول و اربعین امیرالمومنین (ع) در اول ذی القعده ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) 
ضمن آن که دیده شده برگزارکنندگان و متولیان این مراسم از فرط برگزاری مراسم پی در پی و برپایی دهه های مختلف خصوصاً سوگواری ها و عزاداری های متوالی ، بیشتر اوقات از کار و زندگی و سایر وظایف روزانه خود باز می مانند . 
نگارنده نه فقیه است نه کارشناس مذهبی ، اما مسلمانم و شیعه و با توجه به شناخت و فهم نسبی از مسائل روز در این زمینه نظریاتی بی طرفانه ای دارم که امیدوارم رضای خدا در بیان آن حاصل شود :      
اول :
افراط در هر برنامه ای به ویژه برگزاری مراسم ، هم برای افراط کننده و هم برای کسانی که ناظر این گونه برنامه ها هستند، زیان آور است . برای افراط کننده مضر است زیرا روش افراطی قابل دوام نیست و دیر یا زود او را خسته می کند به گونه ای که فرد مفرط از زیر بار وظایف اصلی هم شانه خالی خواهد کرد ؛ برای ناظران هم زیان بخش است چون آنان را از گرایش به مذهب و پذیرش تکالیف دینی باز خواهد داشت و آنها گمان خواهند کرد که اگر کسی بخواهد وظایف مذهبی و دینی خود را انجام دهد ، باید از زندگی خود دست بکشد و خود را از هر نوع کار و آسایش دیگری محروم سازد تا بتواند شیعه وظیفه شناسی باشد و گاه دیده شده برخی به سبب این تاثیر منفی (خصوصا قشر جوان با سرگرمی ها و حربه هایی که استعمارگران تدارک دیده اند)  در انجام فرایض دینی خود  گرفتار واماندگی شده اند بطوری که حتی به انجام عبادات واجب نیز توجه نمی کنند .
به نظر می رسد مقصود آقای قاسم زاده در مقاله « باید زیر سئوال برد » این بوده که  برجسته سازی و اصلی کردن برخی مناسبت های مذهبی و افراط و تفریط در برگزاری مراسم مختلف مذهبی  ، رویگردانی عده ای را از عبادت و دین در پی خواهد داشت ولی اگر مردم ببینند که مسلمانان هم به امور زندگی خود می رسند و هم به عبادت و وظایف دینی خود ، بدون تردید به سوی مذهب گرایش پیدا خواهند کرد و به سعادت و نیک بختی دنیا و آخرت نائل خواهند شد .
پس بهترین توصیه به این گروه  حدیث امام موسي بن جعفر ( ع ) است که مي فرمايد :
« خير الامور اوسطها » بهترين كارها ميانه آنهاست ( يعني ميانه روي در هر كاري حتي در عبادت مطلوب و خردمندانه است و زياده روي و كوتاهي نيز در هر كاري زيان آور و اين همان افراط و تفريط است ) .
عبادت و انجام فرائض دینی که از شریف ترین مقولات محسوب می شود  ، اسلام ، اعتدال و میانه روی در آن را امری مهم شمرده است . رسول اکرم (ص) می فرماید : این دین محکم و متین است ، پس با ملایمت در آن درآیید و عبادت خدا را به بندگان خدا با کراهت تحمیل نکنید تا مانند سوار درمانده ای باشید که نه مسافت پیموده و نه مرکبی به جا گذاشته است (به سبب زیادی سرعت، مرکبش در میان راه از رفتن بازمانده و خودش هم به مقصد نرسیده است) .
پيامبر اسلام (ص) در همین مقوله به فردي كه زندگي خانوادگي را رها كرده و به عبادت پرداخته بود فرمود : خداوند نياز به اين عبادت تو و لباس پشمين ندارد من كه پيغمبر تو هستم هم مي خورم و هم مي آشامم و هم به زن و فرزند مي رسم و هم به عبادت و بندگي خداوند .
به هر حال آنان که اندازه نمی شناسند و در هر امری زیاده روی یا کوتاهی می کنند به مقصد نمی رسند . دینداری و شیعه گری نیز اعتدال می طلبد و برای سیردادن شیعیان به مقاصدی که دین و مذهب مشخص کرده است ، باید ملاحظه استعداد و مرتبه وجودی آنان را نمود و تدرج را در تربیت رعایت کرد .
دوم :
اگر ما مسلمانیم و در کشور اسلامی زندگی می کنیم باید به قانون و مقررات نظام جمهوری اسلامی در موضوع نامگذاری روزها و گرامیداشت مناسبت های ملی و مذهبی نیز پایبند باشیم .
شورای فرهنگ عمومی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی ، متولی پیشنهاد ثبت مناسبت ها در تقویم رسمی کشور است . این شورا همان شورایی است که مناسبت های مهمی همچون ولادت و وفات حضرت فاطمه معصومه (س) ، ولادت و وفات حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) ، وفات حضرت خدیجه کبری (س) ،  ولادت حضرت علی اکبر (ع) ، روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) ، روز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) ، روز مباهله و ... را از تاریخ اسلام استخراج و  با با ابلاغ شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقویم رسمی کشور ثبت کرده است .  در 14 شهریور امسال هم شورای عالی انقلاب فرهنگی به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی 13 جمادی الثانی سالروز وفات حضرت ام البنین (س) را روز تکریم مادران و همسران شهدا و 17 شوال سالروز غلبه امیرالمومنین علی (ع) بر عمر بن عبدود را روز فرهنگ پهوانی و ورزش زورخانه ای در تقویم رسمی سال 1392 ثبت کرد  .
شورای فرهنگ عمومی مسئولیت نظارت بر نامگذاری ایام و اماکن را بر عهده دارد و بنابر ملاحظات مذهبی ، سیاسی ، ملی و ... با دقت و حساسیت ویژه در این زمینه تصمیم گیری می کند و بی شک برای بررسی سایر مناسبت های تقویم شیعه اعم از ولادت یا بزرگداشت حضرت قاسم (ع) یا اربعین حضرت امیرالمؤمنین (ع) و.... و گنجاندن آن در تقویم رسمی کشور منعی ندارد و  در صورت لزوم می تواند در این زمینه تصمیم گیری کند .      
بر اساس دستورالعمل اجرایی آیین نامه نحوه نامگذاری روزها و مناسبت های خاص در شورای فرهنگ عمومی ، روزها و مناسبت های ملی و اسلامی برای نامگذاری باید ویژگی هایی داشته باشد از جمله این که برای تمام قشرهای مختلف جامعه مهم و تاثیرگذار و از دیدگاه همه ملت ارزشمند و معتبر باشد . همچنین همه مناطق کشور آن مناسبت ملی اسلامی را با خود مرتبط بدانند و اهمیت آن منحصر به یک منطقه جغرافیایی خاص نباشد .
در این دستورالعمل برای نامگذاری روزها و مناسبت های منطقه ای و استانی نیزویژگی هایی تعیین شده از جمله آن که باید در جهت مصالح نظام و تحکیم وحدت ملی و تقویت مؤلفه های هویت ملی ایرانیان و برای قشرهای مختلف یک منطقه یا استان از اعتبار و اهمیت و ارزش خاص برخوردار باشد و بزرگداشت سالانه آن مناسبت ، در رشد و تعالی فرهنگی و اجتماعی آن منطقه مؤثر باشد .  
بنابر این با وجود نهادهای قانونی برای نامگذاری روزهای سال ( شورای فرهنگ عمومی ) و همچنین نهاد سیاست گذاری تبلیغی مناسبت های ملی و مذهبی ( سازمان تبلیغات اسلامی )  ، اقدامات فردی و گروهی در این زمینه و خارج از ضوابط حکومت اسلامی ، پسندیده نیست .
بدون شک تاریخ شیعه مناسبت های شادی آفرین و اندوهگین بسیاری دارد که  گنجاندن این مناسبت ها در تقویم رسمی کشور و برگزاری " مراسم عمومی و همگانی " به این مناسبت ها ممکن است روند کار و تلاش در جامعه اسلامی را مختل کند  گرچه افراد در یادآوری و گرامیداشت تمام مناسبت های تاریخ اسلام و شیعه  مخیر و آزادند . 
سوم :
مراجع بزرگوار تقلید و زعمای حوزه علمیه ، برترین مرجع شیعیان در رفع ابهامات و شبهات دینی هستند و کسانی که به هیچ یک از دو بند قبلی اعتقادی ندارند باید در این مواقع به مراجع تقلید خود و بزرگان مذهب اقتدا کنند ، اگر نظر علما و مراجع گرانقدر بر این باشد که تمام مناسبت های تقویم شیعه یا برخی از آن ،  گرامی داشته شود حتما امر علما و  مراجع عالیقدر مطاع خواهد بود بطور مثال چندسالی است برخی آیات عظام بر گرامیداشت 8 شوال سالروز ویران سازی بنای قبور ائمه بقیع (ع) تاکید می کنند و به همین منظور سوگواره های مختلفی در شهرها برگزار می شود . 
یا این که روز هفتم ماه صفر در تقویم رسمی کشور به عنوان روز ولادت امام موسی کاظم (ع) نامگذاری شده است اما  بیوت مراجع و علما به خصوص در شهر قم این روز را به عنوان روز شهادت امام حسن مجتبی (ع) اقامه عزا و سوگواری می کنند و چه نیک و پسندیده خواهد بود  شیعیان و مقلدان هم به تاسی از ایشان در این روز به سوگ امام حسن مجتبی (ع) بنشینند .
چهارم :
داشتن بصیرت ، دانش و آگاه بودن به مسائل روز برای برپایی سنت های نیک و حسنه ضروری است چه بسا به زعم گروهی برگزاری برنامه ای با عنوان سنت حسنه ، تعظیم شعائر الله باشد اما برگزاری این برنامه در برهه ای خاص ، مصلحت نباشد مثلاً معانقه و مصافحه سنت بسیار نیک و پسندیده ای در اسلام است اما در برهه ای خاص وزارت بهداشت و درمان از مردم خواست به سبب شیوع بیماری مسری در برخی مناطق از معانقه و مصافحه اجتناب کنند و همینطور قمه زدن در تاسوعا و عاشورا که قدیم الایام رواج داشته اما امروزه علما به سبب شرایط خاص زمانی و رواج اسلام هراسی در رسانه های ضد اسلامی ، شیعیان را از  قمه زنی نهی می کنند .
پنجم : 
برخی در زمینه برپایی مراسم برای برخی مناسبت های پیش گفته ( اربعین امیرالمومنین ، دهه محسنیه و ... )  نظر تامل برانگیزی دارند  به گونه ای که نمی توان دیدگاه آنان را رد کرد . آنان در این زمینه می گویند : اصلی کردن و برجسته سازی برخی مناسبت ها در راستای کم تاثیر کردن برخی مناسبت های مهمتر و اصلی شیعه و منحرف کردن مردم از ولایت و شناخت سیره معصومین (ع) است .
صاحبان این دیدگاه تصریح می کنند : این که بلافاصله پیش یا پس از مناسبت های بزرگ مذهبی مندرج در تقویم رسمی کشور عده ای مناسبت های دیگری را نظیر  دهه محسنیه در ماه شاد ربیع الاول  و پس از دهه های محرم و صفر ،  ولادت حضرت رقیه (س) پس از نیمه شعبان ،  اربعین حضرت امیرالمومنین (ع) در ایام ولادت حضرت فاطمه معصومه (س)  و ... را برگزار می کنند بی آنکه قصد سوئی داشته باشند ناخواسته به کمرنگ کردن مناسبت بزرگتری مثل نیمه شعبان و دهه محرم و صفر و دهه فاطمیه کمک می کنند و به تدریج شور و شکوه و قداست و عظمت برخی از مراسم مهم نظیر اربعین حسینی و نیمه شعبان یا دهه های فاطمیه و محرم را می کاهند .  ( الله اعلم )
به هر حال آنچه که نباید از آن غفلت کرد  انجام وظیفه عالمانه و با بصیرت برای اهل بیت (ع) است ، به گونه ای که عشق و ارادت ما به اهل بیت (س) زمینه سوء استفاده و اختلاف افکنی دشمنان قسم خورده اسلام را فراهم نکند و بدانیم همان دشمنانی که در سال 1388 با فتنه سیاسی خود درصدد بر هم زدن وحدت و انسجام ملی مردم کشورمان بودند از پای ننشسته اند و چه بسا با فتنه های مذهبی در شهر ما درصدد رخنه در صفوف مؤمنان و شیعیان باشند پس مبادا برادران دینی در دام این فتنه ها گرفتار شوند .