گروه واگنر (به روسی: Вагнер гроппа) یا ارتش خصوصی واگنر یک گروه شرکت نظامی خصوصی با ماهیت روسی است که با استخدام مزدور در جنگهای نیابتی مشارکت میکند. حضور و همراهی در جنگ داخلی سوریه و جنگ در دونباس و حضور و مشارکت در درگیری در برخی کشورهای آفریقایی مانند مالی، لیبی، موزامبیک ، سودان ، بورکینافاسو ، گینه و ... از جمله فعالیتهای این گروه است.
پیدایش واگنر برای اولین بار در درگیریهای شرق اوکراین در سال ۲۰۱۴ گزارش شد که در کنار شرکتهای نظامی خصوصی و واحدهای داوطلبان در عملیات حمایت از جدایی طلبان حامی روسیه در منطقه دونباس شرکت داشتند.
از سایر عملیات های این گروه می شود حضور و نبرد بر علیه گروه خلافت اسلامی داعش در لاذقیه سوریه در سال ۲۰۱۶ نام برد که باعث شهرت بیشتر این سازمان مرموز گردید.
باید بدانیم که نیروهای واگنر بصورت سیار عمل می کنند و بنا به ضرورت، از یک مکان به مکان دیگر منتقل میشوند.
اوتکین، چترباز سابق نیروهای ویژه روسیه، بنیانگذار و فرمانده کل گروه واگنر می باشد. که به دلیل علاقه اش به آثار ریچارد واگنر، موسیقیدان آلمانی ، با نام "واگنر" شناخته میشود که بسیار مورد اطمینان ولادمیر پوتین با عنوان سر آشپز از وی یاد می شود.
واگنرها که عمدتا از بین نیروهای خشن ، زبده و ورزیده انتخاب و آموزش دیده اند دارای امکانات و تجهیزات جنگی مانند هلی کوپتر ، تانک و حتی جنگنده می باشند و تعداد نفرات این گروه شبیه به ارتش بالای ۱۰ هزار نفر نیروی نظامی را شامل می شود که در جنگ های چریکی تبحر خاصی را، دارا می باشند و شعاع عمل آنان از شرق اروپا گرفته تا آفریقا و سایر کشورهای حوزه دریای کارائیب را شامل می شود.
امریکا نیز گروه مشابهی به نام بلک واتر بعنوان پیمانکار امنیتی دارد که محدوده عمل آن صرفا محدود به خاورمیانه می باشد که بعد از اشغال عراق توسط امریکایی ها از آن رونمایی شد که اقدامات این گروه های خشن و کشتارهایی که در این کشور به آن دست زدند بعلت اینکه یک گروه رسمی محسوب نمی شدند هیجگاه مورد تعقیب جدی مجامع بین المللی قرار نگرفت.
رمضان قدیروف چچنی نیز گروه مشابهه دیگری را با این مقاصد تاسیس و مجهز کرده است که استعداد این نیروهای وفادار به روسیه ،بالغ بر ده هزار نفر می باشد که عمده تخصص این گروه نظامی در جنگ های شهری بوده که در جنگ اوکراین اکنون ضمن پشتیبانی از نیروهای روس ،وظیفه تسخیر خیابان های کیف بعد از اقدامات کلی روسیه در حمله به این شهر را بر عهده گرفته است که برخی منابع خبری، تصاویری از حضور گسترده این نیروها در جنگل های اطراف کیف پایتخت اوکراین را منتشر کرده اند که بعنوان اولین نیروهایی خواهند بود که برای ادامه و تثبیت و کنترل شهر کیف با توجه به استعداد آنان در جنگ های خیابانی و شهری وارد پایتخت اوکراین خواهند شد.
برخی شواهد حاکی از حضور نیروهای واگنر در حوزه دریای کارائیب نیز می باشد روس ها در سالهای گذشته ضمن تاسیس و پرورش این قبیل نیرو ها در اقدامات بعدی خود و در پی رکود رابطه روسیه با غرب پس از اختلاف نظر دو طرف بر سر اوکراین و سایر موضوعات جهانی، ارتباط عمیق تری با کشورهای آمریکای لاتین به عنوان بخشی از سیاست «جهان چندقطبی» بر تحکیم روابط و اتحاد هر چه بیشتر با آمریکای لاتین را دنبال و ایجاد کردند.
که در این راستا سطح روابط خود با کشورهای آمریکای لاتین مانند نیکاراگوئه با روی کار آمدن مجدد دانیل اورتگا رهبر جبهه ساندنیست ها و برخی کشورهای حوزه دریای کارائیب ( ناحیه آنتیل) به همراه کوبا کشور همیشه همراه سیاست های کرملین و همچنین دیدار معنا دار و گرم اخیر آلبرتو فرناندز، رئیس جمهور آرژانتین با پوتین در کاخ کرملین قبل از آغاز نبرد اوکراین با به نمایش گذاردن حرکتی نمادین در به آغوش کشیدن فرناندز، در واقع خواستند که این پیام را به جهانیان مخابره کنند که روابط استراتژیک میان این دو کشور و سایر همپیمانان خود در تحولات آینده عمیق تر و استراتژیک تر خواهد بود.
ارسال تجهیزات نظامی تعیین کننده نبرد اعم از جنگنده، موشک ، پهباد به ونزوئلا، هم پیمان سنتی خود و حمایت های گسترده از نیکولاس مادروو و کمک به رای آوردن گابریل بوریچ رئیس جمهور شیلی در انتخابات این کشور، و ارتباط گسترده با پدرو کاستیو رئیس جمهور پرو ، و لوئیس آرسه رئیس جمهور بولیوی شخص مورد حمایت «ایوو مورالس» رئیس جمهور پیشین بولیوی با سیاست های به شدت ضد امریکایی، تاکنون موجب شده است که روسها حوزه هارتلند و کانون درگیری خود را به سمت جنگ های نیابتی در حیاط خلوت امریکا نیز گسترش و به این طریق سیاست گذاری کنند.
که پیامد آن به این شکل باشد که در صورت ورود و مداخله مستقیم نظامی امریکا در نبرد اوکراین، و بروز هر اتفاقی به صورت متعارف و غیر متعارف بتوانند با واکنش سریع نیروهای واگنر به همراه کشورهای همسو با سیاست های مسکو در قاره امریکا، بلافاصله راس هژمونی غرب و ناتو را در حیاط خلوت واشنگتن و حتی در خاک کشور امریکا را تحت فشار و موجب ضعف قرار دهند و آسیب جدی و تعیین کننده به آن وارد نمایند.