اگر کسی بخواهد پیشبینی دقیقی از نرخ دلار در ماهها و سالهای آینده داشته باشد باید به یک چارچوب تحلیلی در اقتصاد برسد. در اقتصاد ایران آنچه در «عرضه دلار» موثر است: 1- فروش نفت و گاز، حجم بالایی از عرضه ارز است که بیشترین بخش آن صرف واردات کالاهای اساسی میشود. 2- صادرات غیر نفتی؛ در این بخش همه کالاهایی که صادر میشود اعم از فرش، خشکبار و..برای کشور ارزآوری دارد لیکن حجم غالب این بخش از آن صادرات پتروشیمیهاست. 3- توریسم و دلارهایی که در دست مردم قرار دارد.
باید به این نکته اشاره کرد که ارز معاملاتی که از سوی وارد کنندگان تقاضا میشود و شامل واردات کالاهای اساسی، کالاهای سرمایهای و کالاهای لوکس است. این بخش در حال حاضر هنوز در سامانه نیما فعال است. در شرایط فعلی قیمتی که اکنون در بازار به وجود آمده حاصل انتظارات مردم و بازار از نرخ ارز است؛ چرا که نرخ سودی که با فشارهای مختلف بر مقامات پولی در بانک ها کاهش یافته منجر به این شده که مردم به سمت بازارهای دارایی دیگر غیر از سیستم بانکی بروند و در عین حال هم که نرخ ارز در این دوران پنج ساله به نحوی پیش رفته که این انتظارات را شکل داده است که بالاخره نرخ ارز افزایش می یابد.
اگر امروز را نگاه کنیم مشخص است به حمدالله با مصوبات جلسه سران قوا و مدیریت بانک مرکزی و با مدیریت انتظارات از سوی بانک مرکزی و ثبات در نرخ می توان بازار را آرام کرد اما عدد مشخصی را نمی خواهم به عنوان حباب ارز اعلام کنم. این در شرایطی است که ذخایر بانک مرکزی می تواند بازار را کنترل کرده و قیمت را به پایین تر از این سطوح برساند و این توانایی کاملا مشهود است.
به هر حال به نظر میرسد که بانک مرکزی خود اجازه نمیدهد که نرخ خارج از محدوده مدنظرش نوسان کند؛ به نحوی که هر زمانی که قیمت میل به بالا رفتن از بیشینه این محدوده دارد، وارد بازار شده و تزریق انجام میدهد و هر زمان که نرخ کمتر از کمینه قیمتی در نظر گرفته شده، میشود باز هم دخالت بازارساز را شاهد هستیم.
بانک مرکزی تلاش برای حفظ محدوده قیمتی را در دستور کار قرار داده است؛ اما به هر حال این حرکت آهسته و پیوسته در بازار باید انجام شود تا بتواند برای کنترل نرخ، موثر واقع شود.
ولی در وقتی که از آن به شب عید نامبرده میشود نباید پس از یک دوره ثبات نسبی قیمت ارز مجددا چند روزی شاهد نوسان قیمتی دلار باشیم. عبدالناصر همتی ، روز پنجشنبه در یادداشت اینستاگرامی دلایل رشد نرخ ارز درچند روزه نوسانی را تشریح کرد و نوشت:
در سه روز گذشته بازار ارز شاهد نوسانات همراه با رشد نرخ ارز بود. در حالی که از اوایل هفته قبل با مجوز صادره به آن بخش از صادرکنندگانی که درخصوص نحوه باز گرداندن ارز خود به چرخه اقتصاد عملکرد خوبی داشته اند، قائدتا بایستی شاهد عرضه بیشتر ارز و کاهش نرخ آن می بودیم، بعد مینویسد :
".چرا اینگونه شد؟ یک دلیل بر می گردد به مصوبه آزادی ورود دهها قلم کالا از طریق مرزنشینان و ملوانان"
رئیس شورای پول و اعتبار در ادامه تاکید میکند: در شرایط تحریم و محدودیت های ارزی، این دسته از تصمیمات، واردات اجناس غیر ضرور در موقعیت زمانی تحریم را افزایش داده و قطعاً موجب افزایش تقاضای ارز در سلیمانیه، دوبی، هرات،.... و متعاقبا در بازار ایران شده است.
ودر پایان ایشان از هیات وزیران با فوریت تجدید نظر در این مصوبه را میخواهد؛ و میگوید باید روش دیگری برای این کار یافت! با در نظر گرفتن صحت این تحلیل رییس کل بانک مرکزی که کارنامه نسبتا موفقی هم در چند ماه اخیر داشته است براستی چرا باید ناهماهنگی بین مصوبات وسیاستگذاریها سبب نوسان ارز که ما فعلا به شدت نیز به ثبات آن نیاز داریم منتهی شود و سبب شود رییس بانک مرکزی که خود عضو جلسات کابینه است بصورت علنی این ناهمگونیها را آشکارسازد.
مشکلات اتفاق افتاده دراین ده روز مانند مسئله شیلات جنوب وکاهییری چینیها و عزل رییس آن توسط وزیر و نیز نامه بیست وشش امضایی نمایندگان مجلس به رییس جمهور در خصوص تخلفات رییس سازمان خصوصی سازی و مسئله فوق همه وهمه گویای این نکته است که علاوه بر مبارزه با فساد ما نیاز به هماهنگی ونظارت شدید بر سربازان و ژنرالهای اقتصادی کشور در حذف ناهمگونیها و همچنین تخلفات را داریم.