مدتي است تئاتر مرده ماهي ها به نويسندگي و کارگرداني « عباس جمالي » در کاشان اجرا مي شود . تئاتري مدرن و مفهومي ، با اقتباسي آزاد از نمايشنامه هملت اثر شکسپير که 28 بازيگر پس از 9 ماه تمرين آن را به روي صحنه بردند .
محل اجراي اين تئاتر حياط ساختمان خانه تئاتر کاشان است که برای اجرای نمایش مناسب نيست ولي کارگردان ترجيح داده با وجود کاستي هاي فراوان اين ساختمان ، تئاتر خود را در همين مکان برگزار کند .
« عباس جمالي » نویسنده و کارگردان مرده ماهی ها در نشستي با حضور اعضای کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر کاشان ، درباره داستان این تئاتر مي گويد : نگاه به شرایط امروز دنیا نشان می دهد که جنگ به مسئله اصلی تبدیل شده و موضوع داستان مرده ماهی ها ضد جنگ و در ستیز با وضعیت کنونی جهان است.
مرده ماهي ها به لحاظ تکنينک و بازي ، اثري متفاوت ، ارزشمند ، فاخر و جذاب است با اجرايي بي نقص ، پرانرژي ، حرکات تند و سریع و قابل قبول با ديالوگهايي شاعرانه و استعاري و مفاهيم کنايي که مخاطب خاص و حرفه اي مي تواند در لحظه با آن ارتباط برقرار کند ولي مخاطب عام بايد پیش زمینه ای از نمايشنامه هملت شکسپیر در ذهن داشته باشد تا بتواند مضامين و مفاهيم اين نمايش را درک و گرنه بايد چند بار آن را تماشا کند .
در کنار ديالوگ هاي سنگين نمايش ، صحنه ، نور ، لباس و موسيقي زنده ، فضاي رازآلود و جذاب و پرکششي را براي تماشاچي به وجود آورده و اين بيانگر زحمات طاقت فرسايي است که گروه مشق متحمل آن شده است . لب مطلب و جان کلام اين نمايش « نکوهش جنگ » است و کارگردان نمايش ، بروز و ظهور جنگ را ناشي از خيانت و هوسراني و هرزگي ، سرکشي و نافرماني ، طمع ورزي و قدرت طلبي ، استبداد و استثمار و سرنوشت جنگ را خشونت و وحشي گري ، هرج و مرج ، رياکاري و نفاق ، سياهي و تباهي و ... مي داند .
صحنه اين نمايش ، تیمارستان دانمارک ، نمادی از کشوري مبتلا به جنگ است که حاکم آن برای رسیدن به قدرت دست به هر جنایت و خيانتي می زند و با هوسراني و ظلم و جور خود کشور را مبتلا به جنگ مي کند . اين حاکم خودکامه ، جوانان کشور را به معرکه مي فرستد در حاليکه خود به هرزگي و خيانت و هوسراني مشغول است و از سوي ديگر پدر مقدس و رياکاري که مرگ و مردن در جنگ را عامل رستگاری سربازان غيور دانمارک مي داند و با نيرنگ و عوامفريبي آنان را به مسلخ مي برد و در نهايت پيکرشان را به گورستان می سپارد .
برخي از ديالوگهاي اين نمايش که جنگ را در هر شرايطي مايه گند و نفرت مي داند : گورباباي کشور و جنگ / من نمي خواهم زن شهيد دانمارکي باشم / زنهاي مثل تو را بايد بو کرد / بمير فرزندم رستگار خواهي شد / تنها ايمان است که مي تونه تو را نجات بده / اوفليا من نمي دانم ايمان يعني چي / پدر تو بايد در جنگ حضور داشته باشي بايد براي فرزندان دعا بخواني / آرامش براي شما کشيش هاست / دست هاي فرشته ها بوي تو را مي دهند بوي گ.. / همه دانمارک رواني شدند / دانمارک پير ، حوصله عشق من را نداشت / دانمارک هميشه بوي مرده ماهي مي ده بوي گند ماهي هاي مرده / هيچ شهري توي دنيا اين همه بوي ماهي مرده نمي ده / اون چيه عين روده گوسفند از تو آويزونه !!! / ريشه ريشه ميان پستانهاي خشکيده ايم !! / هيچ ستاره اي در صندوقچه خونه من نيست / من سرباز غيور دانمارکم مامان / جنازه ها فقط تن ما رو مي لرزونه و ...
اما همانطور که آقاي عباس جمالي برداشت آزاد خود را از نمايشنامه هملت روايت کرده ، نگارنده اين وجيزه نيز ، تکمله اي را به نقد خود درباره نمايشنامه مرده ماهي ها اضافه مي کند .
مفهوم اين نمايش براي ما ايرانيها بسيار قابل درک است و بروز و ظهور جنگ و خونريزي جز اين نيست که آن را آقاي عباس جمالي روايت کرده است ، جنگ بی تردید یکی از متغیرهای مهم تحول حیات اجتماعی است و بسیاری از مواقع ناخواسته در عرصه حیات بشری آفریننده تاریخ و دگرگون کننده آن بوده است.
در طول تاریخ جنگهای متعددی که ناشی از عوامل مختلفی بوده روی داده است و پیامدهای گوناگونی بر جای گذاشته اند. تضادهای قومی ، نژادی ، عقیدتی ، سیاسی ، اقتصادی و ... جنگها را پدید مي آورند و باعث تلفات و صدمات سنگین انسانی ، اجتماعی ، روانی و اقتصادی مي شوند . هر جنگی عامل کشت و کشتار ، ویرانی تاسیسات حیاتی و اقتصادی جامعه ، خرابی خانه های مردم ، بی سرپرست شدن کودکان ، مشکلات روحی و روانی ، معلولیت و بیماری و ... مي شود .
با نگاهی گذرا به گذشته ایران می توان پی برد که کشور ما در طول تاریخ خود اغلب با اين پدیده اجتماعی مواجه بوده است که تبعات مثبت و منفی فراوانی در ابعاد مختلف در پی داشته است. از میان جنگهای حادث شده ، جنگ تحمیلی 8 ساله علیه ایران و حمله ناجوانمردانه رژيم بعث عراق به ميهن عزيزمان و دفاع جانانه سربازان و بسيجيان غيور و حماسه ساز ايراني از کيان کشور بود ؛ جنگي تحميلي که تبعات منفی زيادي را برای مردم و کشور ما ایجاد کرد و می توان گفت به اندازه پنجاه سال مملکت ما را از رشد و ترقی عقب انداخت و جوانان بسیار عاقل و فکور و توانا را از جامعه اسلامی ما گرفت.
شهادت بسياري از فرزندان متعهد و با استعدادهاي درخشان کشور ، داغداري و مشکلات بسياري از خانواده ها به خاطر فقدان يا جانبازي يا اسارت عزيزان خويش ، تخريب بسياري از زيربناهاي صنعتي و اقتصادي کشور و برخي شهرهاي مهم ، تحميل خسارت هاي فراوان مالي و .... در حقيقت همه هزينه هايي است که ملت قهرمان ايران براي دفاع از انقلاب و کشور اسلامي خويش و دستيابي به عزت ، استقلال ، آزادي پرداخت کرد .
به هر حال هر جنگ ، دارای پیامدهای مثبت و هم تبعات منفی است اما نتايج مثبت 8 سال جنگ تحميلي و ناخواسته و نابرابر و ضرورت دفاع از کشور ، براي ما ايرانيها بيشتر از پيامدهاي منفي آن بود که به صورت تیتروار به برخي از آن اشاره مي کنم :
آبدیدگی و استقامت و پايداري مردم ، تقويت اعتماد به نفس و خودباوري ، رشد باورهاي ديني ، مديريت دفاع مقدس با تکيه بر معنويت ، شکوفايي استعدادها و خلاقيت ها ، رشد فضايل اخلاقي و معنوي و تقويت ارزشهاي اسلامي در جامعه ، افشاي هويت و چهره منافقان ، رسواکردن قدرتهای مستکبر و نوکران او در منطقه و در سطح بين الملل ، بازدارندگي دشمنان از تعرض به ايران ، افزايش انسجام اجتماعي و تحکيم وحدت ملي ، بالا رفتن وجهه انقلاب اسلامي در سطح جهاني ، تثبيت اقتدار جمهوري اسلامي ايران ، شکل گيري و رشد ادبيات جنگي ، اثبات اصل نه شرقي و نه غربي ، حفظ تماميت ارضي کشور و ...
به اميد آنکه هنرمندان خلاق و مستعد شهر ما کاشان در قالب کارهاي هنري نظير نمايش ، رايحه و عطر خوش شهادت فرزندان عزيز و سربازان غيور ميهن براي دفاع از تماميت ارضي ايران عزيز را در سطح جهان پراکنده و ثمره خون آنها را براي مردم بازگو کنند.
|